16-06-2020
Bron: Clubblad – Jaargang 40 – 2020 – Nr. 1
Door: Rik Gockel
In deze rubriek een selectie en een recensie van een vijftal voetbalboeken (en een bonusboekje voor na de crisis) die het afgelopen jaar zijn uitgegeven. Zie het als geestelijke vitamines om de komende maanden mee door te komen. Interesse? Koop dan een exemplaar bij een boekhandel in Groenlo, helpt altijd wat in deze tijd.
Tegenover het station in Arnhem zat eerder het Griekse restaurant Delphi van Jorgos Zagkotsis. De zaak van Jorgos gold jarenlang als het alternatieve spelershome van Vitesse. Theo Janssen liep er de deur plat; Van Roosmalen gebruikte de tent als belangrijke journalistieke bron. Toen de zaak dicht ging, werd er een flink feest gehouden en op die avond besloten Janssen en Van Roosmalen dat er een boek moest komen. Al in 2006 werd een uitgave van literair tijdschrift Hard Gras in zijn geheel gewijd aan Vitesse. Marcel van Roosmalen maakte met ‘Je hebt het niet van mij’ een tragikomisch verslag van een jaar lang Vitesse. Janssen, de rasvoetballer op dood spoor, en Van Roosmalen, unieke schrijver met sarcastische trekjes, leerden elkaar toen kennen.
In ‘Theo Janssen’ trekt Van Roosmalen een jaar lang op met het excentrieke kind van Vitesse. Het eindresultaat is een absurd voetbalboek. Van Roosmalen schrijft heel gedetailleerd op hoe Janssen de dag doorkomt. Tijdens interviews laat Janssen telkens scheten, vertelt hij hoeveel bitterballen hij kan eten, dat een vaag mannetje zijn ‘social media’ beheert en na drie gesprekken vraagt hij aan de schrijver of hij dat kutboek al bijna af heeft. Soms gaat het ook over voetbal. Over hoe Ajax zijn rol in de kleedkamer verkeerd heeft ingeschat en over hoe Steve McLaren hem bij Twente aan het voetballen kreeg.
Aantal bladzijden: 222
Prijs: € 12,50
Dit is het eerste en enige door Marco geautoriseerde boek. Aan eerder uitgegeven boeken werkte Marco van Basten nooit mee. Hij vond het nu tijd om zijn waarheid te vertellen. De drievoudig Europees voetballer en eenmalig Wereldvoetballer van het jaar laat in deze onthullende biografie het achterste van zijn tong zien. Het boek is door Edwin Schoon geschreven vanuit het ik-perspectief en dat leest in combinatie met de ongecompliceerde schrijfstijl in het begin wat onwennig.
Sterke passages in het boek zijn de schrijnende verhalen over de malheur aan zijn enkel. De pijn is soms zo heftig dat hij nachten niet kan slapen en kruipend naar de toilet heen moet. Onvoorstelbaar hoeveel doctoren zich over dit gewricht hebben gebogen en hoeveel verkeerde diagnoses zijn gesteld. Maar Van Basten kende meer tegenspoed. De aanslagen van de belastingdienst leidden zelfs tot financiële zorgen en de ingewikkelde relatie met zijn ouders kon hij moeilijk een plek geven. Met Johan Cruijff kende hij sportieve hoogtepunten en had hij jarenlang een sterke band maar verschil van inzicht over de in te zetten koers bij Ajax dreef de twee uit elkaar. De als onbewogen en soms emotieloos bekend staande Van Basten wordt in dit boek voor een groot deel ontmaskerd.
Aantal bladzijden: 349
Prijs: € 21,99
In november 2019 was ik bij de presentatie van dit nooit saaie jubileumboek op De Vijverberg. Indrukwekkend was de aanwezigheid van Guus Hiddink en erelid Simon Kistemaker. Maar nog veel indrukwekkender was het eerbetoon aan de vormgever van het boek, Ab Meenink, die kort voor het uitkomen van het boek samen met zijn vrouw door een familiedrama in Hengelo(Gld) om het leven was gekomen.
De Graafschap verzamelde door de jaren heen meer bijzondere verhalen dan prijzen. De vele degradaties (de ‘jojoclub’ van Nederland) en schommelende begrotingen die daarmee samenhangen, genereren dramatiek. Op een elftalfoto van 1964 zien we achter een reclamebord van ‘Van Nelle… zware shag’ Theo Kaak. Uit het artikel blijkt dat Kaak populair was in Doetinchem want ‘Het publiek gaf het bestuur de schuld dat Wennink, Chris Hartjes en Theo Kaak aan de kant werden gezet.’ Later bleek dat een misverstand want ‘Kaak leed aan een chronische infectie en zal over 10 dagen tegen Cambuur weer spelen.’ In het stuk over Elfried Veldman, die in 1989 om het leven kwam bij de SLM-vliegramp in Suriname, staat Willemsen ook nog even stil bij het verongelukken van Leo Reijrink uit Groenlo. Beiden zijn van de selectie uit het seizoen 1988-1989.
Heerlijk smeuïg zijn de verhalen over Kistemaker en Korbach. De moeizame relatie tussen voorzitter Van Kooten en Kistemaker komt uitbreid aan bod. “Van Kooten had net zo veel verstand van voetballen als een olifant van waterskiën” aldus Kistemaker.
Aantal bladzijden: 360
Prijs: € 29,50
Auke Kok kwam eind vorig jaar groot in het nieuws omdat hij een door hem gedane bewering over de Cruyff Foundation moest rectificeren. Rectificatie of niet, Auke Kok heeft een fantastische en heel volledige biografie geschre-ven waarin hij Cruijff laat zien als kwajongen, familieman, aanvoerder, trainer, voetbalfilosoof en commercieel pionier. Auke Kok zet iedere stap in de carrière van Cruyff af tegen de dan heersende opvattingen in de samenleving en de tijdgeest. Dat maakt het boek bijzonder omdat Cruijff dan weer een typisch voorbeeld was van een bepaalde stroming en zich even later weer tegendraads positioneerde. Als mens en sportman blijft Cruijff vaak een mysterie.
Typisch Cruijff is het moment, halverwege het boek, wanneer gestemd wordt over het aan-voerderschap in de voorbereiding op het seizoen 1973-1974. Die stemming gaat tussen Piet Keizer en Johan Cruijff. Johan is dan al een paar jaar aanvoerder maar in de groep wint Keizer aan populariteit. Johan verliest de stemming en wordt afgezet als aanvoerder. Dat gebeurde in de recreatieruimte van hotel ‘De Bloemenbeek’ in De Lutte waar Ajax toen een trainingskamp had belegd. Johan liep de zaal uit en daar hing in de gang een telefoon aan de muur. Even later zei hij tegen zijn schoonvader in de hoorn: “Bel Barcelona maar.”
Dan nog even terug naar die sublieme goal te-gen FC Den Haag op 2 januari 1972 als Cruyff met een reepje verband in zijn hand ineens een wilde trap naar voren zijn kant op ziet komen. “In een flits van genialiteit had hij een probleem – een hoge dwarrelbal – opgelost door rekening te houden met afstanden en snelheden, met de bodemgesteldheid en de windkracht en door zijn intuïtie te volgen.” De rechtsback van FC Den Haag blikt nog eens terug: “Ik vond het wel mooi, hoe Cruijff dat deed. Moet je zo iemand dan onderuit gaan schoppen?”
Aantal bladzijden: 639
Prijs: € 26,99
Frank Heinen schreef eerder al ‘Uit Koers’, een meeslepend boek over wielrenners met wie het slecht is afgelopen. Nu komt hij met een dikke pil van 170 portretten van ‘vergeten’ voetballers met een hoop tragiek van buiten de lijnen. Heinen is super origineel en een echte verhalenverteller. Dit boek is dus ook uitermate geschikt voor iemand die af en toe een kort verhaaltje wil lezen van tussen de twee en vijftien bladzijden.
Wie kent nog Paul Vaessen (16/10/1961)? Hij is inmiddels al zo’n twintig jaar dood. Op 23 april 1980 scoorde hij als 18-jarige invaller de beslissende goal voor Arsenal in de halve finale van de Europa Cup uit tegen Juventus. Hij kwam uit een Londense achterstandsbuurt en na die ene goal ging het snel bergafwaarts met hem. Hij sterft in Bristol aan een overdosis. Of neem Sebastian Deisler (5/1/1980). Ooit het Jahrhunderttalent van Duitsland, de man van 20 miljoen tekengeld en later door Sport Bild verguist als een mietje. Deisler staat nu in een winkeltje met Tibetaanse en Nepalese kunstwerken en wil niets meer te maken hebben met de voetbalwereld.
Marcel van Roosmalen is lyrisch over Heinen: “Een taalvirtuoos, die met gemak alle andere sportschrijvers achter zich laat.”
Aantal bladzijden: 566
Prijs: € 27,50
Dit boekje, onder hoofdredactie van Sjoerd Mossou en Bart Vlietstra, is onze hoop in bange dagen. Wanneer straks de voetbalstadions open gaan en de vliegtuigen de lucht in mogen dan wordt het voor de echte voetballiefhebber weer tijd voor een toffe stad met een mooi stadion.
In dit boek vind je de beste pubs van Engeland, de beste bratwursten en pure cult op voetbalgebied. Van Hamburg tot Napels en van Istanboel tot Glasgow. Natuurlijk ook aandacht voor Brentford FC (de cultclub die Sjoerd Mossou zelf aanhangt), voor het stadion van Rubur Siena in historisch decor en FC Union Berlin. Hoe kom je aan kaartjes? Je krijgt tips van echte insiders.
Aantal bladzijden: 222
Prijs: € 9,99
